Część II
W ramach projektu Cmentarzysko kultury przeworskiej w Nowej Żelaznej, stanowisko 2, woj. mazowieckie, pow. kozienicki przeprowadzono szczegółowe badania typologiczno-chronologiczne wszystkich materiałów zabytkowych z cmentarzyska reprezentowanych przez bardzo bogaty zbiór naczyń ceramicznych, liczne artefakty żelazne, brązowe, szklane, kościane, w tym szczególnie znaczący zbiór importów prowincjonalnorzymskich.
Wśród odnalezionych artefaktów najliczniej występującą kategorią zabytków jest ceramika naczyniowa. Naczynia pełniły głównie funkcję popielnic (pojemniki na prochy zmarłych) oraz przystawek (pojemniki, do których wkładano pokarm dla zmarłych). Z uwagi na długi okres użytkowania nekropoli (I w. p.n.e. – III w. n.e.) formy znalezionych naczyń są dość zróżnicowane. Dominują naczynia wykonane ręcznie, zaledwie kilka fragmentów naczyń wykonano za pomocą koła garncarskiego.
W związku z tym, że większość obiektów na cmentarzysku była znacznie zniszczona, w całości zachowały się jedynie pojedyncze naczynia a zrekonstruować udało się zaledwie kilka egzemplarzy. W przypadku większości naczyń można tylko w przybliżeniu określić do którego typu można je zaliczyć.
Trójuszna popielnica z obiektu 35 (rekonstrukcja). Rys. M. Król
Wśród najstarszych naczyń dominują kubki, które w grobach pełniły rolę przystawek. Reprezentowane są przez różne typy, często ciekawie ornamentowane.
Kubki: a) z ornamentem meandra z obiektu 4; b) z ornamentem rytym z obiektu 7. Fot. S. Fituch, oprac. fot. M. Piasta, K. Stańczuk
Oprócz kubków (również w młodszych okresach) jako przystawek używano naczyń wazowatych oraz niewielkich miseczek o zaokrąglonych, często wklęsłych dnach (ryc. 3:b, c). Czasami miseczki te sposobem zdobienia naśladowały naczynia szklane (ryc. 3:a).
Miseczki: a) obiekt 17; b) obiekt 21; c) obiekt 26. Rys. E. Skubicha, M. Siębor
W grobach z okresu wpływów rzymskich spotykamy dwa rodzaje popielnic. Pierwsze z nich to cienkościenne naczynia wazowate. Są wśród nich naczynia z trzema uchami np. popielnica z obiektu 33 (ryc. 4:b), naczynie z dwoma uchami takie jak popielnica z obiektu 21 oraz naczynie na pustej nóżce, którego przykładem jest popielnica z obiektu 19A (ryc. 4:a). Równie często w roli popielnic występowały duże grubościenne naczynia, wykonane niestarannie o szorstkich lub chropowaconych powierzchniach (ryc. 4:c). Naczynia tego typu były powszechnie używane także w gospodarstwie domowym.
Popielnice: a) na nóżce z obiektu 19A (rekonstrukcja). Rys. M. Król; b) z trzema uszami z obiektu 33. Fot. K. Stańczuk; c) grubościenna z ornamentem kratki z obiektu 37. Fot. M. Cieślak-Kopyt
Dzbanek z obiektu 56. Rys. E. Skubicha
Ciekawym naczyniem jest znaleziony w bogato wyposażonym grobie (obiekt 56) przepalony dzbanek z kanalikiem w uchu. Podobne naczynia występują w materiałach kultury przeworskiej z dorzecza środkowej Wisły głównie w II w. n.e. do III w. n.e.
oprac. Małgorzata Cieślak-Kopyt, Dorota Pogodzińska
Projekt badawczy dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury w ramach programu: Ochrona zabytków archeologicznych. Wsparcie na realizację zadania Muzeum otrzymało także od Samorządu Województwa Mazowieckiego.
Zakup gablot ekspozycyjnych na potrzeby tworzenia wystaw w Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu
„Muzeum Malczewskiego przyjazne osobom niewidomym/BOM2”
"Cyfrowy symbolizm. Zero-jedynkowy świat Muzeum Malczewskiego"
Kurs metodyczy w Europass Teachers Academy w Barcelonie.
