Kierownik: mgr Paulina Szymalak-Bugajska
Pracownicy: mgr Magdalena Nosowska, mgr Damian Jendrzejczyk, mgr Magdalena Kołtunowicz
Dział Sztuki Dawnej Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu posiada 27777 obiektów. W skład kolekcji wchodzi: malarstwo, grafika, rzeźba, rzemiosło artystyczne, a także dokumentacja sztuk plastycznych.
Zbiory Działu Sztuki swoje poczatki zawdzięczają ks. Janowi Wiśniewskiemu, kolekcjonerowi radomskiemu, który w 1913 r. wyjeżdżając na stałe z Radomia przekazał swój zbiór Polskiemu Towarzystwu Krajoznawczemu. W czasie II Wojny Światowej zbiory ks. Jana Wiśniewskiego zostały w 95% rozproszone i zagrabione.
W okresie powojennym, a w szczególnie w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych, w ramach planowanych zakupów pozyskano dla zbiorów Działu Sztuki wiele cennych obiektów. Trzon kolekcji stanowi malarstwo polskie XIX i XX wieku.
Malarstwo XIX - wieczne reprezentują prace artystów związanych ze środowiskiem warszawskim, takich jak W. Gerson, F. Kostrzewski, R. Hadziewicz.
"Polscy monachijczycy" prezentowani są obrazami W. Maleckiego, J. Chełmońskiego, W. Czachórskiego, Wł. Łosia, J. Brandta, artysty związanego rodzinnie z Radomiem.
Interesująco przedstawia się także zbiór z okresu modernizmu. W kolekcji znajdują się obrazy J. Stanisławskiego, L. Wyczółkowskiego, S. Wyspiańskiego, W. Weissa, K. Krzyżanowskiego.
Z racji rodzinnych więzów z Radomiem w zbiorach najpełniej reprezentowany jest Jacek Malczewski, najwybitniejszy przedstawiciel nurtu symbolicznego. W zbiorach znajduje się 40 obrazów artysty, w tym tak wybitnych jak "Zatruta studnia z chimerą", "Autoportret z muzą", "Zatruta studnia z autoportretem".
Obrazy T. Axentowicza, F. Pautscha, K. Sichulskiego, są wyrazem fascynacji folklorem i obyczajami wsi, tak charakterystycznej dla sztuki Młodej Polski.
Dwudziestolecie międzywojenne prezentuje kilka wybitnych indywidualności twórczych takich jak: S. I. Witkiewicz, Z. Waliszewski, Z. Pronaszko, H. Stażewski, A. Marczyński.
Zbiory Rysunków i Grafiki obejmują 646 rysunków, grafik, akwarel, pasteli od XVII do XX wieku. Przeważają dzieła autorów polskich. Szczególnie cenny i liczny zespół stanowią rysunki J. Brandta i J. Malczewskiego. Unikalnym eksponatem jest rysunek Fryderyka Chopina "Portret Samuela Bogumiła Lindego".
Z grafiki najcenniejsze są akwaforty W. Hollara przedstawiające stroje kobiece oraz miedzioryty Dahlberga "Król szwedzki przyjmuje legata polskiego pod Kołem" i "Wojska szwedzkie pod Zawichostem w 1657 roku".
Rzemiosło artystyczne liczy 235 pozycji. Przeważającą część zbioru stanowi ceramika wytwórni polskich i obcych, z czego najciekawsze i bardzo rzadkie są talerze fajansowe z fabryki w Jedlni i fabryki Sunderlanda w Iłży. Osobną grtupę stanowią XVIII i XIX - wieczne meble. W kolekcji znajdują się także srebra, szkło i tkaniny.
Na kolekcję rzeźby składa się 49 pozycji bardzo zróżnicowanych chronologicznie. Są to między innymi: XVI - wieczna szafa środkowa ołtarza gotyckiego, rzeźby J. Tatarkiewicza "Popiersie Samuela Bogumiła Lindego", "Popiersie Stanisława Kostki Potockiego", W. Oleszczyńskiego "Popiersie Tadeusza Tyszkiewicza" oraz XX - wieczne prace B. Zwolińskiego, najwybitniejszego rzeźbiarza związanego z Radomiem.
Dokumentacja sztuk plastycznych liczy 772 pozycje. Składa się nań dokumentacja fotograficzna obrazów J. Brandta tworzonych w Monachium i w Orońsku, korespondencja rodzinna i artstyczna J. Brandta i J. Malczewskiego, a także materiały ikonograficzne związane z rodziną Pruszaków i Gombrowiczów.
